Mπορούμε να πούμε ότι πρασινίζω (σχετικά χαλαρή μεταφορά του “γίνομαι πιο οικολογικός”) σημαίνει να μειώσω το αποτύπωμά μου (το ανεξήτιλο σημάδι που θα έχω αφήσει φεύγοντας) πάνω στον πλανήτη.
Ή, για να πούμε το ίδιο πράγμα με διαφορετικές λέξεις:
α. Να μειώσω την ποσότητα των ανεπιθύμητων υλικών (πολύ συχνά αερίων) που θα παραχθούν εξαιτίας μου και που η φύση από μόνη της θα παρήγαγε λιγότερα (για κάποια απ’ αυτά) ή και καθόλου (για κάποια άλλα).
Η φύση θα χρειαζόταν ακατομμύρια χρόνια για να τα απορροφήσει!
και
β. Να μειώσω την ποσότητα των επιθυμητών φυσικών υλικών που θα καταναλωθούν εξαιτίας μου και που στη συνέχεια η φύση θα στερηθεί.
Η φύση θα χρειαζόταν εκατομμύρια χρόνια για να τα ξαναδημιουργήσει!
Εμείς οι άνθρωποι είμαστε (θα συμφωνήσετε, είμαι σίγουρος), ένα υπερφυσικό είδος. Φαίνεται ότι πήραμε την εντολή από το δημιουργό μας (όποιος κι αν είναι αυτός) να είμαστε έτσι. Σχεδόν ότι κι αν βρίσκουμε στη φύση, προσπαθούμε να το αλλάξουμε γιατί πιστεύουμε ότι είναι καλύτερα έτσι:
-γεννηθήκαμε γυμνοί. Δεν μας άρεζε. Φτιάξαμε ρούχα και προτιμάμε να είμαστε ντυμένοι μ’ αυτά παρά γυμνοί (όπως τ’ “ξαδέρφια” μας τα ζώα).
-γεννηθήκαμε με μέγιστη δυνατότητα να χωνόμαστε σε σπηλιές. Το αλλάξαμε κι αυτό κάνοντας τις φωλιές μας κολοσιαία πολλαπλάσια του όγκου ή του βάρους μας. Κανένα από τα “ξαδέρφια” μας δεν πλησιάζει να κάνει κάτι τέτοιο.
-η φύση θέλει το δυνατότερο ον να καταστρέφει το πιο αδύνατο (εξυπηρετόντας έτσι τη φυσική διαδικασία της βελτίωσης των ειδών μέσω φυσικής επιλογής). Εμείς δεν μπορούμε να το δεχτούμε αυτό. Όσο αδύνατος κι αν γεννηθεί ένας δικός μας, θέλουμε να έχει τις ίδιες ακριβώς δυνατότητες που έχουν κι οι υπόλοιποι (δεν κατακρίνω αυτή τη συμπεριφορά. Αντίθετα την θεωρώ αξιοθαύμαστη και κατ’ εξοχήν ανθρώπινη). Εμπνευστήκαμε την έννοια της δικαιοσύνης (ίχνος της οποίας δεν θα βρούμε στη φύση όσο κι αν ψάξουμε) και προσπαθούμε να την εφαρμόσουμε και νομίζω ότι με το πέρασμα των αιώνων έχουμε κάνει σημαντικές προόδους.
-Εμφανιστήκαμε στον πλανήτη με μόνη τη δυνατότητα της επίγειας μετακίνησης με σχετικά χαμηλές ταχύτητες. Οι φυσικές μας δυνατότητες δεν πλησίαζαν καν αυτές των “ξαδερφιών” μας των ζώων. Μπορούσαν αυτά να τρέξουν πιο γρήγορα και πολύ πιο μακρυά από εμάς, να πετάξουν ή να κολυμπήσουν. Ήταν (τα “ξαδέρφια”μας) εξοπλισμένα με νύχια και δόντια θανατηφόρα, έτσι που δεν θα μπορούσαμε ποτέ να τα αντιμετωπίσουμε πρόσωπο με πρόσωπο. Το αλλάξαμε όλ’ αυτά κατασκευάζοντας μηχανές που μας έδωσαν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες απ’ όσες η ίδια η φύση έδωσε ακόμα και στα πιο ικανά από τα παιδιά της. Εκπληρώσαμε την προπατορική εντολή “αυξάνεστε και πληθύνεστε και επικυριαρχήσετε επί της Γης!”, χάρις στο απίστευτο όπλο (το μοναδικό) που διαθέταμε: τον εγκέφαλό μας. Αυτός μας οδήγησε στην συστηματική και ομαδική εργασία. Στο να αθροίζουμε τη γνώση ώστε η πρόοδος των άλλων να μην πηγαίνει χαμένη. Δεν χρειάστηκε ποτέ να ξανα-ανακαλύψουμε τον τροχό. Ανακαλύπτουμε συνέχεια νέα πράγματα, που μας πηγαίνουν ακόμα πιο μπροστά. Τα δε τελευταία χρόνια, ανακαλύψαμε μία μηχανή που παίρνει το δυνατό μας σημείο (τον εγκέφαλο) και του πολλαπλασιάζει τις δυνατότητες: τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ένας Θεός ξέρει που θα πάμε από ‘δω κι εμπρός!
Όλη αυτή η πρόοδος που συντελέστηκε ήταν εκρηκτική τις τελευταίες 100 γεννιές. Χωρίς καμμία αμφιβολία κυριαρχήσαμε στον πλανήτη αφού αυξηθήκαμε περίπου 7 χιλιάδες φορές μέσα σε 12 χιλιάδες χρόνια φτάνοντας τα 7 δισεκατομμύρια το 2009 (σε περίπου 100 ακόμα χρόνια θα γίνουμε σχεδόν 10 δισ.).
Φαίνεται ότι η ανάπτυξή μας παραήταν γρήγορη, έτσι που κάναμε και κάποια λάθη. (Παρόλο που θα αναφερθώ μόνο σε ένα απ’ αυτά, έχουμε κάνει αρκετά λάθη. Μπορεί και να κάνουμε 2 βήματα μπροστά κι 1 πίσω). Ευτυχώς ο δημιουργός μας, μας προίκισε και με την διανοητική εκείνη δυνατότητα να εντοπίζουμε τα λάθη μας και να (προσπαθούμε τουλάχιστον, να) τα διορθώνουμε.
Κι ενώ καταστρέφουμε το περιβάλλον τα τελευταία 100-150 χρόνια (δηλ. οι 3-5 τελευταίες γεννιές), δεν αντιληφθήκαμε τι κάνουμε παρά μόνο τα τελευταία 20 χρόνια.
Το ακριβές μέγεθος του λάθους και ο τρόπος που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να λύσουμε το πρόβλημα, παραμένουν ασαφείς. Το λάθος δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί με ακρίβεια κι έτσι δεν έχει αποφασιστεί η απαιτούμενη θεραπεία. Δεν ξέρουμε αν θα χρειαστεί να δουλέψουν οι επόμενες 2, 5 ή 105 γεννιές για να το διορθώσουν. Μπορεί το λάθος να είναι καταστροφικό και να μην αρκέσουν ούτε οι αγωνιώδεις προσπάθειες της επόμενης γεννιάς, που θα μπορούσε να είναι ακόμα και η τελευταία. Ακούγονται κάποιες φορές τέτοιες φωνές. Εμείς οι κοινοί θνητοί δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τίποτε.
Προσωπικά, αισθάνομαι σίγουρος μόνο για τα παρακάτω:
α. Το ανθρώπινο γένος δεν είναι διατεθειμένο (τουλάχιστον με την πληροφόρηση που υπάρχει σήμερα) να επιστρέψει στις σπηλιές για να σώσει τον πλανήτη. Όχι πριν πεισθούμε ότι ο κίνδυνος είναι τόσο άμεσος. Ότι αλλαγές κι αν γίνουν, θα γίνουν εφόσον δεν απαιτηθεί να θυσιάσουμε τις ανέσεις που έχουμε εξασφαλίσει.
β. Ο ήλιος μόνο, μας δίνει όλη την ενέργεια που χρειαζόμαστε (ξέρατε ότι σε μία ώρα φτάνει πάνω στη γη, ενέργεια από τον ήλιο, περισσότερη απ’ όση όλοι οι άνθρωποι μαζί καταναλώνουμε σε ένα χρόνο?). Το πρόβλημα είναι ότι δεν ξέρουμε πως να την τιθασεύσουμε. Η απαιτούμενη τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία και θα τολμήσω να προβλέψω ότι θα έρθει εκείνη η στιγμή που ακόμα και η βαφή των σπιτιών θα είναι φωτοβολταϊκή, δηλ. θα αξιοποιεί πολύ μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που λαμβάνει από τον ήλιο, κάνοντας το σπίτι αυτάρκες ενεργειακά με μηδενικούς ρύπους. Η υπάρχουσα τεχνολογία δεν είναι οικονομική. Όμως όταν σε 10 ή 20 χρόνια (μακάρι σε λιγότερο) η τεχνολογία θα το επιτρέψει, δεν βρίσκω κανένα λόγο γιατί θα πρέπει να πάψουμε να έχουμε σπίτια με μεγάλες ενεργειακές ανάγκες εάν έχουμε δωρεάν, άφθονη και πεντακάθαρη ενέργεια. Θα τολμήσω -επίσης- να προβλέψω το ίδιο και για τ’ αυτοκίνητα: δεν πρόκειται να σταματήσουμε να έχουμε αυτ/τα. Ούτε πρόκειται να δεχτούμε να έχουμε μόνο μικρά και οικονομικά αυτ/τα. Εφόσον είναι μεσ’ τις δυνατότητές μας, πάντα θα μας αρέσουν τα πιο ωραία. Πάντα θα μας αρέσουν τα γρήγορα, τα πολυτελή κι γενικότερα τα αυτοκίνητα εκείνα που έχουν περισσότερες δυνατότητες. Θα βρούμε απλώς κάποια τεχνολογία ώστε να τα κάνουμε και καθαρά.
Εμείς οι άνθρωποι είμαστε “ερωτευμένοι” με το αυτ/το και την μοτοσυκλέττα από την πρώτη στιγμή που εξημερώσαμε τα άλογα και τα γαϊδουράκια και ανακαλύψαμε πόσο ωραίο είναι να έχεις την δυνατότητα να μετακινείσαι αυτόνομα και ανεξάρτητα όπου και όταν θέλεις. Στην πραγματικότητα θα τολμούσα να προβλέψω ότι όσες προσπάθειες γίνονται για να κάνουμε τους ανθρώπους να πάψουν να χρησιμοποιούν τ’ αυτοκίνητά τους είναι μάταιες και προς την λάθος κατεύθυνση. Αυτό που θα πρέπει να συνεχίσουμε να κάνουμε είναι να διευκολύνουμε την κυκλοφορία των αυτ/των και ν’ αλλάξουμε την τεχνολογία τους ώστε να μολύνουν ελάχιστα (ή και καθόλου) το περιβάλλον.
Τι μπορούμε -λοιπόν- να κάνουμε για να πρασινίσουμε?
Ας ακολουθήσουμε κατ’ αρχήν αυτά τα μικρά και απλά βήματα (αυτά που περιγράφουμε στο “Ας πρασινίσουμε” και στις “Πρασινάδες”), στο βαθμό που οι οικονομικές μας δυνατότητες το επιτρέπουν, χωρίς πανικό. Δεν θα θέλαμε να υποτιμήσουμε την αξία του βιοκλιματικού σχεδιασμού (που είναι τεράστια), αλλά πιστεύουμε ότι ο περισσότερος κόσμος θα οδηγηθεί σ’ αυτόν με βάση οικονομικά κριτήρια. Η οικολογία δεν θα προχωρήσει ποτέ πιο μακριά απ΄ ότι η οικονομία θα της επιτρέψει! Οι δυό τους είναι δεμένες με τρόπο που δεν γίνεται να ξεχωρίσουν. Η χώρα εκείνη (ή αν προτιμάτε η οικογένεια εκείνη) που -παραβλέποντας τα οικονομικά κριτήρια- θα ακολουθήσει μία απόλυτα πράσινη προσέγγιση, θα οδηγηθεί σε καταστροφή.
Έτσι, ενώ δεν θα πρέπει να αγνοήσετε σχεδιαστικούς κανόνες που βελτιώνουν χωρίς να κοστίζουν (ή κοστίζοντας ελάχιστα) δεν θα πρέπει και ν’ ανησυχείτε ότι αν δεν ανεβάσετε ανυπόφορα το συνολικό κόστος, η κατασκευή σας θα γίνει με τρόπο που σύντομα θα την καταστήσει απαρχαιωμένη. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Θα έρθει η τεχνολογία εκείνη που θα μπορεί να μετατρέψει και τις πυραμίδες ακόμα σε βιοκλιματικές κατασκευές.
Θα φροντίσουν γι’ αυτό:
α. η ελεύθερη αγορά και
β. η τεχνολογική πρόοδος, που σαν άνθρωποι είμαστε καταδικασμένοι να μην μπορούμε να αποφύγουμε!
