Η τοιχοποιία είναι ο αρχαιότερος και με εξαίρεση κάποιες ξύλινες κατασκευές, ο μοναδικός τρόπος δόμησης μέχρι την εμφάνιση του χάλυβα και του beton τους τελευταίους δύο αιώνες. Από τα πανάρχαια χρόνια, μία κατασκευή μπορούσε να γίνει συναρμολογόντας πέτρες και σηκώνοντας μ’αυτό τον τρόπο τοίχους. Τοίχοι είναι δυνατόν να κατασκευαστούν χωρίς κανένα συνδετικό κονίαμα (λάσπη), απλώς και μόνο τοποθετόντας τις πέτρες τη μία πάνω στην άλλη (ξερολιθιά). Σ’αυτή την περίπτωση η αντοχή του τοιχίου σε πλάγιες δυνάμεις είναι σχετικά μειωμένη, αλλά και πάλι, εάν οι πέτρες έχουν τοποθετηθεί με σωστό τρόπο το τοιχίο σηκώνει αρκετά σημαντικά κατακόρυφα φορτία. Με την χρήση, ωστόσο, λάσπης σαν συνδετικό κονίαμα (και βέβαια στην ιστορία της τοιχοποιίας υπήρξαν πολλά είδη συνδετικών κονιαμάτων), το τοιχίο μας αποκτά αντιστάσεις και στις πλάγιες φορτίσεις. Η καλή αρμολόγηση (το σωστό ταίριασμα των λίθων και η σωστή τοποθέτηση συνδετικού κονιάματος) παίζει πρωτεύοντα ρόλο για την πετυχημένη κατασκευή ενός τοίχου.
Ανάλογα με το σκοπό που επιτελεί μία τοιχοποιία, κατατάσεται σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες:
- φέρουσα, στην περίπτωση που αποτελεί το σκελετό (ή έστω και μέρος του) μίας κατασκευής και αναλαμβάνει σημαντικά φορτία,
- πλήρωσης, όταν τη χρησιμοποιούμε μόνο για να γεμίσουμε κενά ανάμεσα στα στοιχεία του σκελετού, ενώ συνήθως ο ίδιος ο σκελετός της κατασκευής έχει γίνει από άλλο υλικό (π.χ. οπλισμένο σκυρόδεμα) και
- διακοσμητική, όπου τοποθετείται για επικάλυψη άλλων επιφανειών για λόγους εμφάνισης ή και ακόμα και για λόγους μόνωσης.
- Βρείτε στο Τιμο-λόγιο της Οικδομής κόστος τοιχοποιίας και κόστος εναλλακτικών υλικών.
- Βρείτε στο “Που θα βρώ …“: Χτίστες καθώς και οτιδήποτε άλλο χρειαστείτε για να χτίσετε το σπίτι σας.
- Διαβάστε λεπτομερή κοστολόγηση του τοίχου από τούβλα στις Κοστολογικές Μελέτες.
Στην πατρίδα μας, η συνηθέστερη χρήση τοιχοποιίας στις μέρες μας, είναι η δεύτερη (πλήρωση), κατασκευάζεται δε τις περισσότερες φορές με κοινά τούβλα (οπτόπλινθοι). Το κοινό κόκκινο τούβλο δεν είναι, όμως, και το μοναδικό: τσιμεντόλιθοι και τούβλα από ελφρύ πορώδες μπετό, είναι μόνο μερικά από τα διαφορετικά άλλα είδη που υπάρχουν, αλλά βέβαια και τα κόκκινα τούβλα έρχονται σε διάφορα μεγέθη και ποικιλίες.
Το κοινό κόκκινο τούβλο παράγεται σε 2 βασικά μεγέθη: μονό (με έξι τρύπες) και διπλό (με δώδεκα τρύπες). Ο λόγος που τα τούβλα κατασκευάζονται με τρύπες είναι: i. για μείωση του βάρους τους (ένα διπλό τούβλο ζυγίζει περίπου 1 κιλό, και αν δεν είχε τις τρύπες θα ζύγιζε περίπου 50% περισσότερο), ii. οι τρύπες δίνουν στο τούβλο καλύτερες θερμομονωτικές ιδιότητες, iii. βελτιώνουν και τις ηχομονωτικές του ιδιότητες και iv. χάρις τις τρύπες η λάσπη που μπαίνει ανάμεσα στα τούβλα, τα συνδέει καλύτερα απ’ ότι αν δεν υπήρχαν οι τρύπες.
Η συντριπτική πλειονότητα των τούβλων που θα χρησιμοποιηθούν σε μία συμβατική κατοικία θα είναι διπλά.
Οι εξωτερικοί τοίχοι κατασκευάζονται από διπλή σειρά τούβλων. Οι δύο σειρές τούβλων αφήνουν μεταξύ τους ένα κενό μέσα στο οποίο τοποθετέίται θερμομόνωση (συνήθως πολυστερίνη, δηλαδή φελιζόλ). Η σημασία της μόνωσης είναι τεράστια. Αξίζει να πούμε ότι 5εκ. μόνωσης από πολυστερίνη (φελιζόλ) ισοδυναμούν θερμομονωτικά με 50 εκ. τούβλου ή 80 εκ. μπετόν.
Για να δέσει μία κατασκευή από τούβλα απαιτείται και μία τουλάχιστο οριζόντια στρώση από μπετό πλάτους όσο το πλάτος του τοίχου και πάχους 10-12 εκ.. Η στρώση αυτή από μπετόν λέγεται σενάζ (από τη γαλλική λέξη chainage=αλυσιδωτό δέσιμο) και με την πίεση που ασκεί πάνω στα τούβλα, λόγω του βάρους της, σταθεροποιεί τα τούβλα μετατρέποντάς τα σε μία συμπαγή τοιχοποιία. Στην περίπτωση της διπλής σειράς των εξωτερικών τοίχων, το σενάζ γίνεται φαρδύτερο ώστα να συνδέει και τις δύο σειρές μεταξύ τους. Ένα τέτοιο σενάζ καλύπτει από την πάνω τους μεριά όλα τα ανοίγματα για πόρτες ή παράθυρα που αφήνουμε στην τοιχοποιία. Σ’ αυτή την περίπτωση, όμως, λέγεται πρέκι.
Είναι φανερό ότι τα σενάζ και τα πρέκια είναι πολύ σημαντικά για την πετυχημένη κατασκευή της τοιχοποιίας. Γιαυτό πρέπει να προσέχουμε τα παρακάτω σημεία:
- Τα σενάζ και τα πρέκια πρέπει να οπλίζονται με σίδερα (2 έως 4 σίδερα τοποθετημένα κατά μήκος του σενάζ).
- Πρέπει να κατασκευάζονται από μπετό κι όχι από το ίδιο συνδετικό κονίαμα (λάσπη) που χρησιμοποιείται για το χτίσιμο των τούβλων. Η λάσπη που είναι λιγότερο δυνατή από το μπετό, κατασκευάζεται από τσιμέντο, άμμο, ασβέστη και νερό. Το μπετό κατασκευάζεται από τσιμέντο, άμμο, χαλίκια και νερό. Ο ασβέστης που περιέχεται στη λάσπη, διαβρώνει τον χάλυβα και τον καταστρέφει.
- Στην εξωτερική τους πλευρά, σενάζ και πρέκια πρέπει να μονώνονται με πολυστερίνη (felizol), όπως ακριβώς μονώνουμε τις κολώνες και τα δοκάρια του σκελετού από μπετό. Χρησιμοποιούμε δε, ακριβώς το ίδιο υλικό: φελιζόλ με ραβδώσεις.
- Το πρώτο σενάζ τοποθετείται σε ύψος περίπου 1,2μ, δηλ. σχεδόν εκεί που θα είναι η μαρμαροποδιές των παραθύρων, ενώ το δεύτερο, τοποθετείται περίπου ένα μέτρο ψηλότερα, δηλ. στα 2,2μ.
Σε μία πετυχημένη τοιχοποιία οι τοίχοι πρέπει να είναι κατακόρυφοι και ευθύγραμμοι (εκτός κι αν αλλιώς προβλεπεται από το σχέδιο – κάτι που πολύ σπάνια θα συμβαίνει). Ένας στραβός τοίχος θα σπάσει ευκολότερα γιατί οι αντοχές της τοιχοποιίας στις δυνάμεις που ασκούνται σ’έναν στραβό τοίχο (είτε στην κατακόρυφη είτε στην οριζόντια διεύθυνση) είναι κατά πολύ μειωμένες.
Στο πάνω μέρος του, ο τοίχος συνδέεται συνήθως με κάποιο δοκάρι, με το λεγόμενο σφήνωμα: μονά (με 6 τρύπες) τούβλα, τοποθετημένα λοξά.
Το σωστό σφήνωμα, γίνεται μερικές μέρες μετά το σήκωμα του τοίχου κι όχι την ίδια μέρα, για να έχουν καθήσει τα τούβλα (δηλ. η λάσπη ανάμεσά τους).
Εκτός από τα τούβλα, όλο και συχνότερα βλέπουμε να χρησιμοποιούνται άλλα είδη δομικών στοιχείων όπως οι πλίνθοι από πορομπετόν. Έχει επικρατήσει να αναφερόμαστε σ’ αυτά με το όνομα του κατασκευαστή τους Alphablock ή YTONG. Αυτά έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι πολύ ελαφρύτερα από τα κοινά τούβλα, παρέχουν καλή θερμο-ηχομόνωση, και παράγονται σε διάφορα πάχη. Έτσι, σε μία εξωτερική τοιχοποιία, δεν απαιτούνται δύο σειρές από τούβλα αλλά μία μόνο σειρά, χωρίς κενό ανάμεσά τους. Μ’ αυτό τον τρόπο το εργατικό κόστος είναι μικρότερο. Ο χτίστης πληρώνεται με το τετραγωνικό μέτρο. Άρα σε έναν εξωτερικό τοίχο με κοινά τούβλα, όπου έχουμε διπλό τοίχο, θα μετρήσει τα τετραγωνικά μέτρα και των δύο σειρών. Ωστόσο είναι ακριβότερα απ’ ότι τα τούβλα. Επίσης μ’αυτά τα στοιχεία, η καλή αρμολόγηση και το σωστό ευθύγραμμο και κατακόρυφο χτίσιμο του τοίχου επιτυγχάνεται ευκολότερα, χάρις τις εγκοπές που διαθέτουν ώστε να «θηλυκώνουν» το ένα με το άλλο, καθώς και στο ότι για συνδετικό κονίαμα δεν χρησιμοποιείται λάσπη, αλλά μία λεπτή στρώση ειδικής κόλλας. Τέλος στην τοιχοποιία με στοιχεία από πορομπετό, τα τοιχεία είναι λεπτότερα κι έτσι ο οφέλιμος εσωτερικός χώρος της κατοικίας είναι μεγαλύτερος.
Ένα άλλο υλικό που κερδίζει διαρκώς έδαφος, για κατασκευή εσωτερικών τοιχίων είναι η γυψοσανίδα. Σε σχέση με τα άλλα υλικά η γυψοσανίδα (γ/σ) έχει σημαντικότατα πλεονεκτήματα. Όταν αυτά ληφθούν υπ΄όψιν, η γυψοσανίδα κοστίζει πολύ λιγότερο απ’ότι δείχνει η αρχική της τιμή, για κατασκευή εσωτερικών τοίχων.
Τέλος, θα ήταν παράλλειψη αν δεν αναφέραμε 2 ακόμα προϊόντα που διεθνώς κερδίζουν έδαφος, ενώ τα τελευταία χρόνια τα συναντάμε όλο και συχνότερα και στην Ελλάδα:
1. Τη μονωμένη φόρμα μπετόν (ICF = insulated concrete form), και
2. Το 3διάστατο δομικό πλέγμα (3d panel ή WMSP = wire mesh sandwich panel).
Αμφότερα τα παραπάνω υλικά, αποτελούν πιθανώς καλές επιλογές για εξωτερικούς τοίχους.
Η ποικιλία υλικών για κατασκευή τοιχείων δεν περιορίζεται σ’αυτά που αναφέραμε παραπάνω. Ωστόσο, τα παραπάνω είδη καλύπτουν περισσότερο από 95% των χρήσεων στην Ελλάδα, σήμερα σε ότι αφορά την κατοικία.
