Λέξεις με το ίδιο ουσιαστικά νόημα αλλά με δύο εκδοχές: μία αρσενική και μία θηλυκή και δύο διαφορετικές χρήσεις. Ας δούμε πρώτα ποιες είναι:

• le jour, la journée μέρα
• le matin, la matinée πρωί,πρωïνό
• le soir, la soirée βράδυ, βραδιά
• l’an, l’année χρόνος,χρονιά

Κι ενώ στα ελληνικά δεν φαίνεται να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στο “πρωί” και “πρωïνό”, “βράδυ” και “βραδιά”, “χρόνος” και “χρονιά”, δεν ισχύει το ίδιο και με τα γαλλικά. Γι αυτό και η χρήση αυτών των λέξεων συχνά μας μπερδεύει.

Πως λοπόν θα τις χρησιμοποιήσουμε;

Η αρσενική λέξη δίνει έμφαση στην χρονική στιγμή. Αντίθετα  η θηλυκή, δίνει έμφαση στην διάρκεια, στον χρόνο που κυλάει.

Ας δούμε το κάθε ζευγάρι ξεχωριστά:

le jour, la journée

Την λέξη jour την χρησιμοποιούμε με την έννοια του 24ώρου ή την μέρα της εβδομάδας.

Για παράδειγμα:

• Nous resterons en France trois jours seulement . Θα μείνουμε στη Γαλλία μόνο τρεις μέρες. (Δηλ. θα μείνουμε τρία 24ωρα. Μετά θα φύγουμε.)
• Quel jour vient-il? Ποια μέρα θα έρθει; (Δηλ, θα έρθει την Δευτέρα; την Τρίτη; …)
• Je l’ai vu il y a deux jours. Τον είδα πριν τρεις μέρες.
• Elle part pour Paris dans trois jours. Φεύγει για το Παρίσι σε τρεις μέρες.

Με την λέξη journée αναφερόμαστε στην “μέρα που κυλάει” και στις δραστηριότητες που κάνουμε κατά τη διάρκειά της και η οποία δεν είναι απαραίτητα ένα 24ωρο.

Για παράδειγμα:

• Hier, je travaillais pendant toute la journée. Χθες, εργαζόμουν όλη μέρα. (Δηλ. δούλευα από το πρωί ως την ώρα που έπρεπε να πάω για ύπνο γιατί ήμουν πια κουρασμένος.)
• Je souhaite une bonne journée à tous. Εύχομαι σε όλους μια όμορφη μέρα. (Δηλ. ό,τι κι αν κάνετε σήμερα σας εύχομαι να περάσετε καλά.)
• Au revoir et bonne journée! Αντίο και καλή σου/σας μέρα. (Αποχαιρετισμός που ταιριάζει  σε διάφορες περιπτώσεις: σ’ένα φίλο, σ’ένα γνωστό, ακόμη και φεύγοντας από ένα κατάστημα.)

le matin, la matinée

Λέγοντας matin εννοούμε το πρωί (το κομμάτι δηλ. του 24ώρου πριν το μεσημέρι) ή τις πρώτες πρωïνές ώρες.

Για παράδειγμα:

• Je me suis réveillé à 7:00 heures du matin. Ξύπνησα στις 7:00 το πρωί. 
• Tous les matins, je vais au travail. Κάθε πρωί, πηγαίνω στη δουλειά. (Δηλ. πηγαίνω το πρωί και όχι το απόγευμα ή το βράδυ.)
• Qu’est-ce que tu fais demain matin? Allons-nous boire un café? Τι κάνεις αύριο το πρωί; Πάμε για ένα καφέ;

Θα χρησιμοποιήσουμε το matinée για ν’αναφερθούμε στις πρωïνές μας ασχολίες και δραστηριότητες που έχουν διάρκεια.

Για παράδειγμα:

• Hier, je faisais des courses toute la matinée. Χθες ήμουν για ψώνια όλο το πρωί.
• Ma voisine promène en général son chien dans la matinée. Η γειτόνισσα μου συνήθως βγάζει βόλτα το σκύλο της το πρωί. 

le soir, la soirée

Το ίδιο και με τη λέξη soir. Τη χρησιμοποιούμε για ν’αναφερθούμε στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή: το βράδυ κι έτσι την ξεχωρίζουμε από τις υπόλοιπες, το πρωί, το απόγευμα, κ.τ.λ.

Για παράδειγμα:

• Nous dînons à 8:00 heures du soir. Δειπνούμε στις 8:00 το βράδυ.
• Le concert commence à 9:00 heures du soir. Το κονσέρτο αρχίζει στις 9:00 το βράδυ.
• Hier soir, je suis sortie avec Jean. Χθες βράδυ, βγήκα με το Γιάννη.

Αντίθετα με το soirée θα δείξουμε και πάλι τη διάρκεια.

Για παράδειγμα:

• Elle dansait pendant toute la soirée. Χόρευε όλη την βραδιά. (Χόρευε δηλ. όσο διάρκεσε η διασκέδαση ή το πάρτυ, πιθανώς μέχρι τις πρώτες πρωïνές ώρες, όσο άντεχαν τα πόδια της.)
• Nous sommes allés au théâtre hier. Nous avons passé une très belle soirée. Πήγαμε θέατρο χθες. Περάσαμε μια πολύ όμορφη βραδιά. (Δηλ. το βράδυ μας “κύλησε” πολύ όμορφα και ευχάριστα.)

l’an, l’année

Με το an αναφερόμαστε στο ημερολογιακό έτος που διαρκεί 365 μέρες ή στην ηλικία.

Για παράδειγμα:

• Nous rendons visite à nos amis à Thessalonique une fois par an. Επισκεπτόμαστε τους φίλους μας στη Θεσσαλονίκη μία φορά το χρόνο. (Δηλ. κάποια στιγμή στη διάρκεια του έτους.)

• J’ai dix-huit ans. Είμαι δεκαοκτώ χρονών.
• Il est marié il y a cinq ans. Παντρεύτηκε πριν πέντε χρόνια.

Η λέξη année αναφέρεται στη χρονιά ή στα χρόνια που περνούν και δεν συμπίπτουν απαραίτητα με το ημερολογιακό έτος.

Για παράδειγμα:

• J’ai beaucoup étudié pendant cette année scolaire et je me sens fatigué. Διάβασα πολύ κατά τη διάρκεια αυτής της σχολικής χρονιάς κι αισθάνομαι κουρασμένος. (Δηλ. διάβασα όσο διάρκεσε η σχολική χρονιά. Στην Ελλάδα το σχολικό έτος είναι εννέα μήνες.)
• Elle est restée à Paris deux ans. C’étaient deux années formidables. Έμεινε στο Παρίσι δύο χρόνια. Ήταν δύο υπέροχες χρονιές. (Σ’αυτό το παράδειγμα βλέπουμε στην πρώτη πρόταση τη χρονική στιγμή: έμεινε στο Παρίσι δύο συνολικά χρόνια ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο. Στη δεύτερη πρόταση βλέπουμε πως “κύλησαν, πέρασαν” αυτά τα δύο χρόνια: υπέροχα.)

Attention!

α) Για να δείξουμε τη διάρκεια, συχνά θα χρησιμοποιήσουμε επιρρήματα όπως το pendant: pendant toute la journée ή το dans: dans la matinée καθώς και τον Imparfait: je travaillais, elle dansait.

β) κάποιες εκφράσεις θα τις συναντήσετε πάντα έτσι:

• la fin de l’année το τέλος της χρονιάς 
• l’an 2000, 2015 … etc. το έτος 2000, 2015 … κ.τ.λ.
• toute l’année όλη τη χρονιά
• cette année φέτος
• l’année scolaire η σχολική χρονιά
• les années 50, 80 … etc. η δεκαετία του 50, 80 …κ.τ.λ.
• de bon matin νωρίς το πρωί
• tous les matins κάθε πρωί
• hier soir χθες βράδυ, demain soir αύριο βράδυ
• hier matin χθες το πρωί, demain matin αύριο το πρωί
• du matin au soir από το πρωί ως το βράδυ
• tous les jours κάθε μέρα
• Je fais la grasse matinée κοιμάμαι μέχρι αργά το πρώί
• Je vous souhaite une Bonne Année! Σας εύχομαι Καλή Χρονιά!
• Il y a trois ans πριν τρία χρόνια
• Il y a quelques années que je ne l’ai pas vu. Έχω να τον δώ κάτι χρόνια.
• Dans dix ans σε τρία χρόνια
• Bonne journée à tout le monde! Καλή ημέρα σε όλους σας!
• Bonjour! Καλημέρα!

αλλά κάποιες το έχουν “δίπορτο”:

• tout le jour/toute la journée όλη μέρα
• l’an dernier/l’année dernière πέρσυ
• l’an prochain/l’année prochaine του χρόνου 
• le nouvel An/la nouvelle Année ο Καινούριος Χρόνος